The Open Book

“Elke, waarom heb je ons nooit verteld dat je een beroemde Bookstagrammer bent?” vroeg een leerling mij vorige week. Hij zei dat hij mijn boekenplankje-video gezien had op Instagram, en dat hij best wel trots was dat ik zijn docent was. Mijn onvermogen om met complimenten om te gaan stak de kop weer op, en dus reageerde ik met een gemompeld nouikbenechtnietzoberoemdhoormaardankje. Of iets dergelijks. Het klinkt misschien gek, maar dit gesprekje deed me denken aan Patricia Highsmiths roman The Talented Mr Ripley – maar niet omdat ik stiekem een seriemoordenaar ben. Wil je weten waarom er toch zekere gelijkenissen zijn tussen de hoofdpersoon uit dat boek en mijzelf? Lees dan door!

The Talented Mr Ripley, waar toevallig net een nieuwe Netflixserie van gemaakt is, gaat over de voortvluchtige Tom Ripley, die toevallig de kans krijgt om naar Italië te gaan. De vraag is of hij Richard (Dickie) Greenleaf wil opzoeken namens zijn vader, want hij is al veel te lang in het buitenland. Vanaf het moment dat hij daar aankomt, realiseert hij zich dat hij graag in de wereld van Dickie wil blijven, met al het geld en al het genot dat daarbij komt. Hij besluit dat hij niet terug zal gaan naar Amerika – en besluit dat hij er zelfs een moord voor zou doen.

Eigenlijk ben ik niet een echte thrillerfan. Ik houd niet van bloed en de continue spanning en de focus op het plot in plaats van op de personages. Maar toch had ik Highsmiths roman in een paar dagen uit, en dat komt doordat ik steeds benieuwd bleef naar hoe ver Tom zou gaan. Nou, heel ver dus. Hij vermoordt Dickie en wanneer iemand doorkrijgt dat Tom niet is wie hij zegt te zijn, vermoordt hij die man ook. Hij verandert zijn haar, hij verandert zijn accent, hij verandert zijn manier van bewegen, en uiteindelijk verandert hij zijn naam ook. Sterker nog, hij is zo vastberaden om overtuigend te zijn als Dickie Greenleaf, dat hij dat soms zelf ook gelooft. Als je het zo bekijkt, klinkt het best onrealistisch en grotesk, of niet?

Nou, eigenlijk niet. Als je erbij nadenkt, zullen er vast heel veel mensen zijn die ooit wel eens gedaan hebben of ze iemand anders waren, iemand die cooler, dapperder, beter of intelligenter was, om vrienden te maken, om bij een bepaalde groep te horen, of om geld te verdienen. Tom begon zijn nieuwe leven door tegen Dickies vader te doen alsof hij Dickie kende van de universiteit, zodat hij naar Europa kon reizen. Hij wist alleen niet dat deze leugen het begin zou zijn van het einde van de Tom Ripley die hij was.

Ik zie The Talented Mr Ripley als een roman die laat zien hoever mensen kunnen gaan om te krijgen wat ze willen. Tom is natuurlijk een fictief personage, en ik denk niet dat veel mensen echt bereid zijn om anderen te vermoorden. Maar toch, status, geld en succes blijven heel aantrekkelijk, en er zijn veel verhalen over mensen die zichzelf naar de top bluften (denk bijvoorbeeld aan Elizabeth Holmes) terwijl ze nog helemaal niets bereikt hadden. Ik vroeg me ook af hoe Patricia Highsmith social media zou betrekken in een vervolg op Ripley, als ze nog geleefd had.  

En dit brengt ons tot het gesprek dat ik had met mijn leerling. Toen hij zei dat hij geen idee had dat ik een blog en een Instagrampagina had, voelde ik met net als Tom Ripley. Hij was elk moment bang dat iemand uit zou vinden wie hij werkelijk was. En hoewel het verzwijgen van een blog lang niet zo erg is als moord, realiseerde ik me dat ik ook, net als Tom, twee gezichten heb. Als ik aan het werk ben, ben ik gewoon de docent van mijn leerlingen, die veel weet over de Engelse taal, die soms best streng kan zijn, en vaak best luid. Sommige leerlingen zien mij als de persoon met wie ze kunnen praten over hun problemen of hun passies. Hoe ze me ook zien, ze hebben geen idee wie ik echt ben.  

Ik vertel ze namelijk niet over de lezingen die ik regelmatig geef. Ik praat niet over het blog dat ik al bijna zes jaar heb (het Engelse blog, tenminste). Ik zeg zelfs amper dat ik een eigen boekenplankje heb in de bibliotheek. Iets in mij denkt dat het ze niets uit zou maken, of dat ze denken dat een boekenblog alleen maar laat zien hoe saai leraren zijn, en hoe saai ik in het bijzonder ben, of dat ze het een stom blog vinden en dan ook nog gaan zeggen dat ik niet kan schrijven. Ik denk dat ik gewoon onzeker ben. Hoe dan ook, toen de bibliotheek mijn video had gepost, was het alsof die twee werelden eindelijk samenkwamen – en het voelde alsof ik op heterdaad betrapt was.  

In tegenstelling tot Tom, bleek ik niet in staat om deze twee onderdelen van mezelf gescheiden te houden. Als ik een lezing geef, is er altijd wel iemand die vraagt wat ik in het dagelijks leven doe, en ik zeg ze altijd dat ik docent Engels ben, maar dat ik veel liever de hele tijd lezingen geef. Net als Tom heb ik besloten in welke wereld ik thuishoor, en daarom heb ik mezelf overtuigd dat lesgeven niet echt bij mij hoort.

Tom werd echter niet gesnapt. En in mijn geval was dit in mijn geval nog niet eens zo slecht: mijn leerling zei dat hij best trots was dat ik een (nietheelerghelemaalnietzelfs) beroemde influencer was, en dat hij direct mijn blog opgezocht had en wat posts gelezen had. Wat nou als alle leerlingen op dezelfde manier zouden reageren? Zou ik dan een echte, niet-eens-digitale influencer worden, en zouden dan alle leerlingen naar mij toekomen als ze een boek moesten lezen en een tip nodig hadden? Zou alles dan veranderen?

Misschien moet ik hier een roman over schrijven. Het zou een serie worden over een vrouw die in twee werelden leefde, eentje waarin ze haar normale werk doet, en eentje waar ze echt thuishoort. En dit boek zou gaan over hoe ze die twee werelden van elkaar gescheiden houdt – net als Patricia Highsmith deed in The Talented Mr Ripley. Misschien moet ik dit echt gaan schrijven.

Ik zou het The Talented Ms Maasbommel – en misschien, net zoals Tom zichzelf bijna geloofde toen hij zei dat hij Dickie was, misschien zal ik ook nog eens gaan geloven dat ik dat ben.

Wat vond jij van The Talented Mr Ripley? Heb je ooit een verfilming ervan gezien? Heb jij ooit gedaan alsof je iemand anders was, en waarom? Bij welke wereld zou jij je thuisvoelen? En wat zou je doen om erbij te horen? Laat het me alsjeblieft weten in de comments! En vergeet me niet te volgen voor meer boekenposts!